Tom Egbers. Mister Bord-op-schoot. Al 30 jaar geen spat veranderd. Al 30 jaar hetzelfde kapsel. En al 30 jaar voor voetbalminnend Nederland het vertrouwde gezicht op de zondagavond. Om 19.00 treedt hij steevast de huiskamers binnen. De constante factor. Mindere goden betraden de NOS-studio, maar vertrokken ook weer net zo snel, niet bestand tegen de verleiding van het commerciële geld. Tom niet. Tom bleef. Hij overleefde de terreur van Sport 7. Kwam winnend uit de strijd met Talpa. En zie daar: anno 2016 is er maar één man die ons de weg wijst op zondagavond. Welbespraakt. Kalm. Aimabel.
Vast onderdeel in het repertoire van de immer jongensachtige achorman: de primaprijs. De officieuze prijs voor de leuk voetballende ploeg, die niet meedingt om een plek in de Europese liga’s, maar ook niet bang hoeft te zijn voor degradatie. Zoals het Tom betaamt niet uitgereikt op een grootste gala-avond, maar slinks tussen het aankondigen van de wedstrijden door. Hier zijn de 11 meeste memorabele primaprijzen van de afgelopen 30 jaar, aan de hand van het niet veranderende uiterlijk van Tom Egbers (zie ook het gifje onderaan de pagina).
1. 1984/1985 – FC Den Bosch
Koud in dienst pakt Tom direct zijn kans. Al in de eerste seizoenshelft van 1984/1985 introduceert hij de primaprijs. Omdat het een overwinning nog maar twee punten oplevert, zijn de verschillen over de gehele linie klein. Toch weet één ploeg zich te onderscheiden met vermakelijk voetbal zonder al te veel potten te breken: FC Den Bosch. Een ideale carrièrestart voor talenten als Fred van den Hoorn, Arnold Scholten en Hans Gilhaus.
2. 1986/1987 – FC Groningen
Twee seizoen later strooit de KNVB met plekken voor Europees voetbal (acht stuks), maar FC Groningen blijft netjes op gepaste afstand, zonder dat het degradatiespook om de hoek komt kijken. Het publiek vermaken is het devies. Laat dat maar aan een as bestaande uit John de Wolf, Jan van Dijk en René Eijkelkamp over. Het positieve doelsaldo aan het einde van het seizoen wordt als een kampioenschap gevierd.
3. 1988/1989 – HFC Haarlem
Het EK zit er net op en heel Nederland is in de winning mood. Dat geldt echter niet voor HFC Haarlem. De oudste profclub van het land eindigt het hele decennium al in de middenmoot en in 1988 ligt de frivole ploeg wederom op koers voor een nietsbetekenende positie. Vlak voor de winterstop heeft Tom Egbers dat ook eindelijk door en hij gunt hij Roberto Lanckohr en consorten de felbegeerde primaprijs.
4. 1997/1998 – FC Utrecht
Een sprong in de tijd. In de tussenliggende jaren maakt Tom een tijdelijke overstap naar Veronica, waarna Sport 7 de hele vaderlandse voetbalwereld op zijn grondvesten doet trillen. Pas in 1997 voelt de sympathieke showman zich weer senang genoeg om de primaprijs uit te delen. Al tijdens het seizoen – vol doelpunten voor, doelpunten tegen en David Nascimento – is FC Utrecht de gelukkige ontvanger van de symbolische trofee.
5. 1998/1999 – Fortuna Sittard
Vier punten achter op de nummer 9, vijf punten voor op de nummer 11. Er is een jaar later werkelijk niets aan de hand in Sittard. De fans van nu zullen maar wat graag terug verlangen naar de zorgeloze jaren onder Bert van Marwijk. Tom Egbers heeft maar één oordeel over voor het spel van Mark van Bommel, Regillio Simons en Ervin Lee: prima de luxe.
6. 2000/2001 – NEC
Rond de jaarwisseling is het dringen in de strijd om de primaprijs. Nummer 10 Heerenveen kiest echter voor de Intertoto en nummer 11 FC Twente pakt de beker, dus blijft NEC als enige logische winnaar over. Johan Neeskens heeft een meerjarenplan voor ogen en is maar wat blij met dit eerste succes.
7. 2004/2005 – RKC
In 2004 ziet Tom er nog steeds hetzelfde uit als in de jaren ’80 en dat geldt ook voor RKC Waalwijk, de immer sympathieke en (dan nog) eeuwige middenmoter. Dertien overwinningen, dertien nederlagen en lekker veel goals van Ricky Hoogendorp. Een ploeg naar het hart van Tom Egbers en dat steekt hij niet onder stoelen of banken. Maar liefst vijf keer tijdens dat seizoen schrijft de presentator de leuk spelende Brabanders te primaprijs toe.
8. 2007/2008 – HCKZ
Het zijn moeilijke jaren voor de in het roze gehulde Egbers. De Eredivisierechten zijn niet meer in handen van de NOS, dus de zondagavond ziet er ineens heel anders uit voor de Almeloër. Bovendien kan hij moeilijk omgaan met de play-offs. In de nieuwe situatie lijkt elke ploeg wel kans te maken op Europees voetbal. De primaprijs lijkt dan ook een stille dood te sterven. Bij gebrek aan Eredivisiewedstrijden looft hij de award uit aan de dames van Hockey Club Klein Zwitserland.
9. 2009/2010 – NAC Breda
De solo’s van Leonardo. De kapbewegingen van Anthony Lurling. De doelpunten van Matthew Amoah. Er valt veel te genieten in Breda, dat desondanks een figurantenrol vervult in de Eredivisie. Het publiek vermaakt zich echter volop tijdens de vele avondjes NAC. Tom ziet dat het prima is.
10. 2012/2013 – FC Zwolle
Er is veel sympathiek in Zwolle in seizoen 2012/2013. De sympathieke coach Art Langeler. De sympathieke nieuwelingen Fred Benson en Youness Mokthar. En natuurlijk de sympathieke elfde eindpositie, een solide eindresultaat voor een promovendus. Tom Egberg geniet met volle teugen en in de lente van 2013 gunt hij de Zwollenaren de primaprijs.
11. 2015/2016 – FC Zwolle
Ja, ook dit jaar lijken de blauwwitten er met de trofee vandoor te gaan. Na het vertrek van Art Langeler en de komst van Ron Jans wordt alles nóg sympathieker in Zwolle. De lach regeert aan de IJssel. Nadat de plaatselijke FC afgelopen seizoen per ongeluk zesde eindigde, staat de ploeg nu weer netjes op plek 9. De bal gaat van voet tot voet, de goals vliegen menig doelman om de horen en soms wordt er gewonnen. De primaprijs gaat dit jaar naar Zwolle. Was getekend, Tom Egbers.
Tot slot, voor de liefhebber: de uiterlijke stilstand van Tom Egbers in één gifje:
Elke maand de beste odes en lijstjes in je mailbox? Meld je aan!
Tekst: Erik Molkenboer